تبدیل جوشی یا ردیوسر (Reducer) که تحت عنوان تبدیل کاهنده نیز شناخته میشود، قطعه ای است که در خطوط پایپینگ برای کاهش اندازه لوله از قطر بزرگتر به کوچکتر استفاده میشود. میزان کاهش قطر لوله به کمک تبدیل جوشی، برابر با میانگین قطر لوله کوچک و بزرگ است. ردیوسر برای اتصال لوله هایی که اندازه های مختلف دارند نیز کاربرد دارد.
فیتینگ چیست؟ انواع اتصالات در پایپینگ
تبدیل جوشی چیست؟
ردیوسر یا تبدیل جوشی فیتینگی است که یک لوله بزرگتر را به لوله کوچکتر متصل میکند. بنابراین اندازه لوله را در خطوط پایپینگ کاهش میدهد. انتخاب ردیوسر مناسب میتواند بسیار پیچیده باشد. اندازه و جنس متریال از اهمیت ویژه ای برخوردار است، اما هنگامی که ردیوسر مناسب را پیدا کنید، نصب آن نسبتا ساده و سریع است. [1]
چه زمانی از تبدیل جوشی استفاده میشود؟
تبدیل جوشی کاربردهای پیچیده تری نیز دارد. زمانی که ماهیت هیدرولیکی سیستم پایپینگ ایجاب کند که جریان در سیستم محدود شود یا گسترش یابد، از ردیوسر استفاده میشود. یادتان باشد اگر از تبدیل جوشی استفاده می کنید، باید عواقب آن را برای کل سیستم در نظر بگیرید، زیرا در جریان و فشار تغییر ایجاد میشود. جالب است بدانید که ردیوسر، میتواند Expander یا افزاینده نیز باشد، کافی است در جهت برعکس از آن استفاده کنید.
انواع ردیوسر در پایپینگ
دو نوع کاهنده وجود دارد: کاهنده هممرکز و کاهنده غیرهممرکز.
ردیوسر هم مرکز
این نوع تبدیل جوشی از اتصالات متقارن و مخروطی شکل ایجاد شده است که قطر را به طور مساوی حول محور مرکزی، بزرگ و یا کوچک می کند. به عنوان مثال، هنگامی که لوله 1 اینچی به لوله 3/4 اینچی تبدیل می شود، قسمت بالایی یا پایینی لوله هم سطح باقی نمی ماند.
ردیوسر غیر هم مرکز
این نوع تبدیل جوشی یک اتصال مخروطی شکل است که قطر را کاهش و یا افزایش میدهد، اما حول محور مرکزی متقارن نیست. این نوع کاهنده در سیستم های لوله کشی برای کاهش قطر لوله استفاده می شود.
تفاوت تبدیل جوشی هم مرکز و غیر هم مرکز چیست؟
شاید این موضوع کمی پیچیده به نظر برسد، اما در واقعیت کاملا ساده است. تبدیل جوشی هم مرکز، لوله را در مرکز کاهش میدهد. بنابراین، اگر به طور مستقیم به ردیوسر نگاه کنید، میتوانید ببینید که بخش کوچکتر در مرکز ضلع بزرگتر تشکیل شده است. تبدیل جوشی غیر هم مرکز، لوله را به سمت کنار کاهش میدهد، یعنی اگر به طور مستقیم به ردیوسر نگاه کنید، می بینید که بخش کوچکتر در مقابل یک طرف ضلع بزرگتر قرار دارد.
این تفاوت بسیار مهم است. ردیوسرهای هم مرکز با خطوط مرکزی لوله ها مطابقت دارند و ردیوسرهای غیر هم مرکز خطوط مرکزی نامطابقی دارند که هردوی این ها بر جریان تاثیر می گذارند. اکثر تبدیل های جوشی هم مرکز هستند. از تبدیل های جوشی غیر هم مرکز زمانی استفاده می شود که لوله ها باید سطح بالایی یا پایینی یکسانی را حفظ کنند؛ مثلا برای جلوگیری از گیر افتادن هوا در سیستم استفاده می شود. (زمانی که هوا و مایعات باهم جریان داشته باشند.)
یادتان باشد، تبدیل های جوشی غیر هم مرکز در صورت عدم تراز مناسب، میتوانند مایعات یا گازها را در یک ناحیه جمع کنند و درصورت استفاده عمودی، عملا هیچ تفاوتی بین ردیوسر هم مرکز و یا غیر هم مرکز وجود ندارد.
شیوه اتصال تبدیل جوشی
اتصال ردیوسرها میتوانند انواع مختلفی داشته باشد، از جمله:
- تبدیل جوشی سوکتی: این نوع ردیوسر دارای یک سوکت در انتهای بزرگتر خود است که لوله با قطر بزرگتر درون آن قرار میگیرد و جوش داده می شود. استانداردهای ساخت این نوع تبدیل جوشی مطابق با استاندارد ASME B16.11 میباشد. استحکام ردیوسر سوکتی تقریبا نصف استحکام تبدیل جوشی لب به لب است. به همین دلیل، از ردیوسر سوکتی برای لولههای با قطر کم (معمولاً NPS 2 یا کمتر) استفاده میشود.
- تبدیل جوشی لب به لب: در این نوع ردیوسر، انتهای هر دو لوله با قطرهای مختلف صاف بوده و مستقیما به هم جوش داده می شوند. این نوع ردیوسر از استحکام بالایی برخوردار بوده و برای لولههای با فشار و دمای بالا مناسب است. انتهای تبدیل جوشی لب به لب صاف یا مورب است و مطابق با استاندارد ASME B16.9 ساخته میشود. فرآیند جوشکاری آن نیز باید مطابق با استاندارد ASME B16.25 انجام شود.
استاندارد متریال
به طور کلی تبدیل های جوشی از کربن استیل یا استنلس استیل و مواد دیگر ساخته می شوند. تبدیل جوشی کربن استیل مقاومت بالاتری در برابر فشار، استحکام بیشتر و مقاومت در برابر سایش دارند، اما به راحتی دچار خوردگی می شود.
- کربن استیل: A234 WPB, A420 WPL6, MSS-SP-75 WPHY 42, 46, 52, 56, 60, 65 و 70
- استنلس استیل: ASTM A403 WP 304, 304L, A403, 316, 316L, 317, 317L, 321, 310 و 904L و ..
- آلیاژی: A234 WP1, WP5, WP9, WP11, WP22, WP91 و …
در جدول زیر، سایز و ابعاد استاندارد تبدیل جوشی را مشاهده می کنید:
شما میتوانید جهت دریافت مشاوره فنی از طریق شماره تلفن 1462 با مهندسان صنعت فولاد تبار تماس بگیرید.
