گسکت اسپیرال وند (Spiral Wound Gasket) که به عنوان گسکت مارپیچی نیز شناخته می شود، یکی از رایج ترین واشرهای فلزی مورد استفاده در صنعت است که از نشتی در اتصالات فلنجی جلوگیری می کند و در طیف وسیعی از فشار و دما قابل استفاده است.
گسکت چیست؟ انواع گسکت کدامند؟
اجزای سازنده گسکت اسپیرال وند
گسکت اسپیرال وند از سه بخش مجزا شامل حلقه بیرونی، حلقه مارپیچ و حلقه داخلی تشکیل میشود:
- حلقه بیرونی: حلقه بیرونی (Centering Ring/Guide Ring) که به عنوان حلقه مرکزی یا راهنما نیز نامیده می شود، به قرارگیری صحیح واشر در اتصال فلنجی کمک می کند. این حلقه بیرونی معمولا از کربن استیل ساخته می شود.
- عنصر آب بندی: عنصر آب بندی (Sealing Element/Spiral Winding) که به عنوان سیم پیچ مارپیچ نیز شناخته می شود، ناحیه ای است که آب بندی را ایجاد می کند و از نشتی جلوگیری می کند. این ناحیه دارای مواد پر کننده و مارپیچ هایی است که درزبندی مناسبی را ایجاد می کنند. ماده پرکننده برای صنعت نفت و گاز معمولا از جنس PTFE یا یک گرافیت انعطاف پذیر ساخته می شود که برای دماهای بالا مناسب است.
- حلقه داخلی: حلقه داخلی (Inner Ring) بخش مهمی از گسکت اسپیرال وند است. این قسمت از واشر از خم شدن یا هرگونه آسیب به گسکت جلوگیری می کند. نقش حلقه داخلی بسیار با اهمیت است چون آسیب به واشر میتواند باعث آسیب داخلی به لوله یا پمپ شود. در شرایط آب بندی با فشار بالا این حلقه از آسیب به مواد پرکننده جلوگیری می کند.
مارکینگ گسکت
علامت های روی گسکت اطلاعات مفیدی در اختیار ما قرار می دهد:
- استاندارد طراحی: کدی که براساس آن گسکت اسپیرال طراحی و ساخته شده است. برای مثال ASME B16.5.
- سازنده: روی گسکت اسپیرال نام سازنده واشر ذکر شده است.
- متریال سیم پیچ و پرکننده: همانطور که گفتیم رنگ های خاص واشر اطلاعات زیادی درمورد متریال ساخته شده سیم پیچ و پرکننده به ما میدهد.
- قطر و کلاس فشار: اندازه گسکت و فشار کاری که گسکت میتواند تحمل کد با علامت قطر و کلاس فشار مشخص میشوند. کلاس های فشار رایج برای گسکت های اسگیرال 150، 300، 400، 600، 900، 1500 و 2500 هستند. با افزایش کلاس فشار، توانایی گسکت برای تحمل فشار نیز افزایش می یابد.
- جنس حلقه داخلی و خارجی: برخی از گسکت های اسپیرال دارای حلقه های داخلی و خارجی هستند که جنس آنها ممکن است روی واشر مشخص شده باشد.
ضخامت گسکت
ضخامت گسکت اسپیرال وند معمولا بین 3.2 میلی متر تا 4.5 میلی متر است. با این حال برای قطرهای بسیار بزرگ، ضخامت بیشتری از 5.5 میلی متر تا 7 میلی متر توصیه میشود. طیف ضخامت گسکت های اسپیرال موجود در بازار از 1.6 میلی متر تا 7.2 میلی تر است.
متریال گسکت
جالب است بدانید رنگ بندی گسکت ها مهم است. استانداردهای صنعتی الزام می کنند که واشرها کدگذاری رنگی شوند. این کار به شناسایی سریع و آسان متریال و جنس واشر کمک می کند. درمورد گسکت اسپیرال وند دو رنگ مجزا وجود دارد: رنگ لبه بیرونی و نوار رنگی روی لبه. در تصویر زیر میتوانید کدگذاری رنگی گسکت ها را مشاهده کنید.
در صنعت نفت و گاز احتمالا این واشرها را دیده باشید. لبه بیرونی معمولا به رنگ زرد (استنلس استیل 304)، سبز (استنلس استیل 316) و یا نارنجی (مونل) است. همه این متریال ها برای دما و فشار بالا مناسب هستند. نوار لبه در صنعت نفت و گاز معمولا به رنگ خاکستری (گرافیت) است. [1]
انواع گسکت اسپیرال وند
گسکت های اسپیرال در انواع مختلفی ساخته می شوند. برخی از انواع رایج آنها عبارتند از:
- CG Style: این نوع گسکت اسپیرال از یک عنصر آب بندی و یک حلقه فلزی بیرونی تشکیل شده است. حلقه بیرونی با جلوگیری از فشار بیش از حد، عملکرد آب بندی بهینه را تضمین می کند. این حلقه به قرارگیری صحیح واشر روی سطح فلنج نیز کمک می کند. گسکت های اسپیرال نوع CG برای استفاده در اتصالات فلنجی با سطح صاف و برجسته طراحی شده اند. از این نوع گسکت برای شرایط کاری متوسط مورد استفاده قرار می گیرند.
- CGI Style: این نوع گسکت اسپیرال علاوه بر حلقه فلزی بیرونی، دارای یک حلقه فلزی داخلی نیز می باشد. حلقه فلزی داخلی این نوع گسکت عنصر آب بندی را در قطرهای داخلی و خارجی محدود می کند و از خم شدن آن جلوگیری می کند. همچنین، یک مانع فیزیکی بین عنصر آب بندی و جریان ایجاد می کند که عنصر آب بندی را از گرما و سیال محافظت کرده و از خوردگی جلوگیری می کند. گسکت اسپیرال نوع CGI برای استفاده در اتصالات فلنجی با سطح صاف و برجسته در شرایط کاری متوسط تا شدید توصیه می شود.
- R Style: گسکت های نوع R در اتصالات فلنجی با زبانه و شیار و نر و ماده مرد استفاده قرار میگیرند.
- RIR Style: این نوع گسکت از یک عنصر آب بندی و یک حلقه فلزی تشکیل شده است. حلقه داخلی وظیفه توقف فشار را برعهده داشته و به عنوان یک مانع فیزیکی بین عنصر آب بندی و جریان سیال ایجاد می کند.حلقه داخلی این نوع گسکت به گونه ای طراحی شده که آشفتگی جریان را کاهش میدهد و باعث به حداقل رسیدن خوردگی فلنج می شود. این نوع گسکت برای استفاده در اتصالات فلنجی نر و ماده مناسب هستند.
نکات نصب گسکت اسپیرال وند
نصب گسکت اسپیرال میتواند دشوار باشد. برای اطمینان از نصب صحیح چند نکته وجود دارد:
- تمیز کردن و بررسی فلنج: هرگونه ماده یا گرد و غباری که روی سطح آب بندی باقی مانده است را پاک کنید.
- اتصال فلنج ها: زمانی که میخواهید فلنج ها را موازی هم قرار دهید، در صورت فاصله اضافی (فاصله بین دو فلنج بیشتر از دو برابر ضخامت گسکت باشد) باید با یک مهندس مشورت کنید. در این شرایط فلنج ها را سفت نکنید و فکر نکنید که ممکن است به هم برسند.
- جاگذاری گسکت: پس از تراز کردن فلنج ها، گسکت را از نظر هرگونه نقص، خرابی یا آسیب بررسی کنید. ابتدا 2-3 پیچ را از طریق فلنج ها رد کنید، سپس واشر را روی فلنج هدایت کنید. پیچ ها به تراز کردن و قرار گیری کامل فلنج کمک می کنند. پس از قراردادن گسکت، از روانکاری مناسب استفاده کنید. روغن کاری نباید روی واشر یا سطح آب بندی انجام شود.
- سفت کردن پیچ ها: قبل از بستن پیچ ها بررسی کنید که آیا پیچ میتواند سطح گشتاور مورد نیاز را تحمل کند. هنگام سفت کردن مهره ها، اطمینان حاصل کنید که فلنج ها تا حد امکان موازی هستند تا از سفت یا شل شدن بیش از حد پیچ ها جلوگیری شود. مطمئن شوید که همه مهره ها یکنواخت و سفت هستند.
شما میتوانید جهت دریافت مشاوره فنی از طریق شماره تلفن 1462 با مهندسان صنعت فولاد تبار تماس بگیرید.
