فیتینگ چیست؟

انواع اتصالات پایپینگ و مشخصات فنی آنها

اتصالات یا همان فیتینگ ها تجهیزاتی هستند که از آن ها در خطوط لوله کشی با اهدافی مثل تغییر مسیر جریان (زانویی) ، انشعاب گیری (سه راهی)، تغییر قطر (کاهنده یا افزاینده) و بستن انتهای خط لوله (درپوش) استفاده می شوند.

انواع اتصالات پایپینگ

فیتینگ ها با توجه به نحوه ی اتصالشان به خطوط لوله به سه دسته بزرگ جوشی لب به لب، سوکتی و رزوه ای تقسیم می شوند که در ادامه به بررسی کامل هریک از آن ها خواهیم پرداخت.

اتصالات جوشی

پرکاربردترین فیتینگ هایی که در صنعت استفاده می شوند از نوع جوشی لب به لب هستند. این اتصالات همان طور که از نام آنها مشخص است با استفاده از جوش لب به لب به لوله و سایر اتصالات متصل می شوند. این فینیگ ها به علت نوع اتصالشان، برای خطوط لوله با سایز (2 اینچ و بالاتر) و فشار بالا کاربرد زیادی دارند.

درباره اتصالات جوشی بیشتر بخوانید

اتصالات ساکت ولد

مشخصه ی اتصالات ساکت ولد نشیمنگاهی است که در دو لبه ی آنها تعبیه شده تا لوله یا اتصال بتواند در آن به صورت سوکتی جای داده شود. بدیهی است که در فشارهای بالا، تنها اتصال به صورت سوکتی نمی تواند اتصال قابل اطمینانی را ایجاد نماید، بنابراین در این نوع اتصالات قسمت هایی که اتصال برقرار شده است را اندکی جوش می دهند تا اتصالی قابل اطمینان ایجاد گردد. هم مرکز کردن و تنظیم کردن فیتینگ های ساکت ولد بسیار آسان بوده و می توان این موضوع را یکی از مزایای مهم این نوع اتصالات دانست.

درباره اتصالات ساکت ولد بیشتر بخوانید

اتصالات دنده ای

نوع دیگری از اتصالاتی که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند اتصالات دنده ای هستند که به صورت پیچی به سایر قطعات متصل می شوند. این نوع اتصالات برای خطوط لوله هایی با سایز پایین (کمتر از 2 اینچ) مورد استفاده قرار می گیرند و نیازی به جوشکاری نخواهند داشت. باید به این موضوع توجه کرد که در اتصالات دنده ای به علت وجود دنده بر روی فیتینگ و لوله مقاومت آن ها کاهش خواهد یافت. بنابراین در مواردی که فرسودگی و خوردگی زیادی برای خط لوله پیش بینی می شود، نباید از این نوع فیتینگ ها استفاده کرد. اتصالات دنده ای نیاز به Fit up کردن نیز نخواهند داشت و به سادگی قابل نصب هستند.

درباره اتصالات دنده ای بیشتر بخوانید

زانویی (Elbow)

زانویی ها پرکاربردترین فیتینگ ها در خطوط لوله کشی هستند که به منظور تغییر جهت جریان مورد استفاده قرار می گیرند. زانویی ها در هر سه نوع جوشی لب به لب، سوکتی و رزوه ای ساخته می شود.  زانویی ها دارای زوایای مشخصی به منظور میزان تغییر جهت مورد نیاز می باشند که می توان آنها را از لحاظ زاویه چرخش به 4 دسته مهم تقسیم بندی کرد:

• زانویی 30 درجه
• زانویی 45 درجه
• زانویی 60 درجه
• زانویی 90 درجه

پرکاربردترین زانویی از نظر زاویه چرخش را می توان زانویی 90 درجه در نظر گرفت. بعد از زانویی 90 درجه، زانویی 45 درجه کاربردی تر بوده و زانویی های 30 و 60 درجه تنها در مواردی خاص مورد استفاده قرار می گیرند.

زانویی چیست؟ درمورد آن بیشتر بخوانید

برگشتی (return)

برگشتی یک نوع اتصال خاص به حساب می آید که سبب تغییر جهت 180 درجه ای سیال در خطوط لوله می شود. این اتصال همانند آن است که دو زانویی 90 درجه را به یکدیگر متصل کرده باشند. از این فیتینگ بیشتر در کویل های حرارتی و خروجی هوای مخازن استفاده می شود.

مایتر (Miter)

مایترها یکی از تجهیزات مورد استفاده در خطوط لوله هستند که وظیفه ی زانویی را انجام می دهند. مایترها فیتینگ به حساب نمی آیند، زیرا به صورت کارخانه ای ساخته نمی شوند. آنها از ایجاد برش های زاویه دار در انتهای لوله و سپس اتصال این برش ها به وسیله ی جوشکاری به وجود می آیند. از مایترها در مواردی که افت فشار ایجاد شده در خط لوله مهم نباشد یا احتیاج به ایجاد یک تغییر جهت با شعاع زیاد باشد، استفاده می شوند. با توجه به روش ساخت مایترها، آنها فقط به صورت جوشی لب به لب کاربرد دارند.

ردیوسر یا کاهنده (Reducer)

ردیوسر یکی از انواع اتصالات است که دو لوله با قطرهای متفاوت را به هم وصل می‌کند.

درباره ردیوسر یا کاهنده بیشتر بخوانید

سوییچ نیپل (Swage nipple) 

سوییچ نیپل یک فیتینگ با کاربرد مشابه با کاهنده ها است که از آن برای اتصال دو خط لوله با قطرهای مختلف استفاده می شود. تفاوت عمده سوییچ نیپل با کاهنده ها در این مورد است که swage در مواردی استفاده می شود که تغییر سایز زیادی مورد نیاز است. Swage در دو نوع هم مرکز و غیر هم مرکز و همچنین در هر سه حالت جوشی لب به لب، سوکتی و رزوه ای ساخته می شود.

سوییچ نیپل چیست؟

سه راهی (Tee)

یکی از روش های متداول برای انشعاب گیری در خطوط لوله استفاده از سه راهی است که به منظور ایجاد انشعاب با زاویه 90 درجه مورد استفاده قرار می گیرد. سه راهی در دو نوع مستقیم (Straight) و کاهنده (Reducing) ساخته می شود. از سه راهی مستقیم برای انشعاب گیری با قطر مشابه لوله اصلی استفاده می شود و  سه راهی کاهنده برای انشعاب گیری با قطری کمتر از خط لوله اصلی کاربرد دارد. سه راهی ها در هر سه نوع جوشی لب به لب، سوکتی و رزوه ای وجود دارند.

درباره  سه راهی (Tee) بیشتر بخوانید

چهار راهی یا یونیون کراس (Cross)

فیتینگی که به منظور ایجاد دو انشعاب در یک راستا مورد استفاده قرار می گیرد را چهارراهی می نامند. عموماً استفاده از چهارراهی در خطوط لوله متداول نیست و موارد استفاده از آن در صنعت بسیار نادر می باشد. زیرا افت فشار بالایی را به خطوط فرایند اعمال می کنند اما در مواردی که محدودیت فضا وجود داشته باشد و یا در حالت های خاص از آن استفاده می شود.

یونیون کراس چیست؟ درباره آن بیشتر بخوانید

اولت (Olet)

یکی از پر کاربردترین روش های انشعاب گیری استفاده از فیتینگ هایی به نام Outlet می باشد که به صورت اختصاری آنها را Olet می نامند. Olet ها برای ایجاد انشعابی به صورت 90 درجه با سایز مشابه لوله اصلی یا کوچکتر از آن مورد استفاده قرار می گیرند. در انتهای Olet ها انحنایی وجود دارد که سبب می شود به راحتی بر روی لوله اصلی قرار گرفته و سپس اتصال آن برقرار گردد.

باید به این نکته توجه کرد که نحوه ی اتصال اولت ها به خط لوله اصلی همواره به صورت جوشی می باشد. اما نحوه ی اتصال آن به لوله ی انشعاب می تواند به یکی از سه حالت جوشی، سوکتی و رزوه ای انجام بگیرد. بر همین اساس سه نوع Olet تعریف می شود:

• Weldolet: اتصال لوله انشعاب به اولت به صورت جوشی لب به لب می باشد.
• Sockolet: اتصال لوله انشعاب به اولت به صورت سوکتی می باشد.
• Threadolet: اتصال لوله انشعاب به اولت به صورت رزوه ای می باشد.

اولت چیست؟ درباره آن بیشتر بخوانید

اسپول (Spool)

در بعضی موارد که کار Fit Up  کردن و اتصال لوله ها و فیتینگ ها به یکدیگر از نظر عوامل گوناگونی مانند جهت چرخش سایز بالا، محدودیت های فضا و… دشوار باشد، قطعاتی از سیستم لوله کشی را می توان در مکان هایی غیر از سایت اصلی از پیش ساخته و سپس آنها را برای نصب به سایت اصلی منتقل نمود. این قطعات از پیش ساخته شده که عموماً شامل لوله، زانویی و فلنج هستند را اسپول می نامند که با واحد DIA-inch شناخته می شوند.

اسپول چیست؟ درباره آن بیشتر بخوانید

کپ (Cap)

کپ یا درپوش اتصالی است که به منظور مسدودسازی انتهای خط لوله مورد استفاده قرار می گیرد. این اتصال در سه نوع جوشی لب به لب، سوکتی و رزوه ای ساخته می شود.

کپ یا درپوش لوله چیست؟

بوشن (Coupling)

بوشن ها نیز وسیله ای جهت اتصال دو خط به یکدیگر و یا گرفتن انشعاب از یک خط می باشد. سه نوع متفاوت از بوشن ها وجود دارد.

• Full Coupling: این بوشن جهت اتصال دو خط با سایز برابر مورد استفاده قرار می گیرد.
• Half Coupling: نیم بوشن معادل نصف یک فول بوشن می باشد که مناسب جاهایی است که فضای کمتری برای نصب بوشن کامل هست از نیم بوشن استفاده می شود
• Reducing Coupling: این کوپلینگ جهت اتصال دو خط با سایز های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

درمورد کوپلینگ یا بوشن بیشتر بخوانید.

شما میتوانید جهت دریافت مشاوره فنی از طریق شماره تلفن 1462 با مهندسان صنعت فولاد تبار تماس بگیرید.

آخرین مقالات مرتبط